نOT LONG پیش از این، عمران خان شبیه مردی بود که با ژنرال‌های قدرتمند پاکستان سرپیچی کرده و با آن کنار آمده بود. نخست‌وزیر سابق پس از دستگیری او توسط شبه‌نظامیان در 9 مه، با حکم دادگاه عالی آزاد شد – حتی اگر حامیان خشمگین او جرأت شکستن تأسیسات نظامی در سراسر کشور را داشتند. به‌عنوان محبوب‌ترین سیاستمدار پاکستان، با لژیونی از فعالان متعهد و ظاهراً هیچ ترسی از ارتش نداشت، برای پیروزی در انتخابات سراسری که اواخر امسال برگزار می‌شود، به نظر می‌رسید.

تقریباً سه هفته بعد، دیوارهای سیاسی بر او تسلیم شدند. ژنرال ها در واقع حزبی را که جناب خان در سال 1996 تأسیس کرد، تحریک انصاف پاکستان را منحل کردند.PTI). ده ها تن از رهبران ارشد آن جدا شده اند و هزاران نفر از حامیان آن دستگیر شده اند. دولت شهباز شریف آشکارا در حال بررسی تحریم این حزب است. آقای خان، که با ده ها اتهام از جمله فساد و توهین به مقدسات روبرو است، می تواند توسط یک دادگاه نظامی محاکمه شود – و شاید در بهترین حالت انتظار یک تبعید سیاسی طولانی را داشته باشد. به نظر می رسد که نهادهای غیرنظامی پاکستان در محاصره، در حال حاضر، به شدت تحت سلطه ارتش قرار دارند.

دولت شهباز شریف چه به دستور ارتش و چه از سر فرصت طلبی محض، از PTIبرچیده شدن این به نیاز فوری برای بازگرداندن ثبات اقتصادی و سیاسی اشاره می کند. اقتصاد پاکستان در سال گذشته به سختی رشد کرد. به دلیل سقوط روپیه، درآمد سالانه به ازای هر نفر تقریباً 200 دلار بر حسب دلار کاهش یافت و به 1568 دلار رسید. تورم سالانه در ماه می به 37 درصد رسیده است. از آنجایی که ذخایر ارزی به سختی برای پوشش واردات یک ماهه کافی است، خطر واقعی نکول دولت وجود دارد. را صندوق بین المللی پول این هفته از دولت خواست تا به ابزارهای قانون اساسی برای حل بحران سیاسی احترام بگذارد و مجدداً تأکید کرد که پاکستان باید قبل از آزاد کردن 1.1 میلیارد دلار کمک مالی “تامین مالی کافی از شرکا” دریافت کند. انتظار می رود چین در ماه ژوئن بیش از 2.3 میلیارد دلار وام بدهد.

طنز سقوط آقای خان، که برای پاکستانی ها گم نشد، این است که او زمانی توسط ارتش به عنوان وسیله ای برای سرکوب سایر احزاب غیرنظامی، از جمله احزاب آقای شریف، ارتقاء یافت. پس از اینکه او در سال 2018 به نخست وزیری رسید، برخی ناظران دولت او را به عنوان یک «ترکیبی» غیرنظامی-نظامی توصیف کردند. اما ژنرال‌ها در نهایت از بزرگ‌نمایی و خودشیفتگی او خسته شدند و در سال گذشته با رای عدم اعتماد او را برکنار کردند.

حملاتی که حامیان وی در 9 مه به ساختمان‌های ارتش انجام دادند، از جمله غارت خانه متعلق به ژنرال فرمانده در لاهور، بی‌سابقه بود و اکنون واضح است که برای ژنرال‌ها غیرقابل تحمل است. یک سخنگوی ارتش وعده سرکوب همه “برنامه ریزان، محرک ها، عوامل و عاملان” خشونت را داد. پشیمان PTI رهبران از آن زمان در برابر روزنامه نگاران رژه رفتند، خشونت را محکوم کردند، خود را از جناب خان جدا کردند و به ارتش قول وفاداری دادند. بسیاری از آنها سیاست را به کلی کنار گذاشته اند. سازمان های حقوق بشری دولت را به استفاده از سرکوب برای بازداشت مخالفان صلح آمیز در کنار اغتشاشگران ادعایی متهم می کنند.

ژنرال ها اکنون گزینه های خود را می سنجند. بر اساس کمپین‌های گذشته آنها علیه سیاستمداران غیرنظامی که جرأت ناامید کردن آنها را داشتند، اینها شامل زندانی کردن آقای خان، سوق دادن او به تبعید، رد صلاحیت او از سیاست و گرچه بعید به نظر می‌رسد، اجازه دادن به او برای شرکت در انتخابات در راس هر چیزی. بقایای حزبش یا ممکن است تصمیم بگیرند که انتخابات برگزار نخواهد شد – شایعاتی وجود دارد که قصد دارند به جای آن یک دولت تکنوکرات تشکیل دهند. جناب خان، به نوبه خود، سرپیچی می کند. او با به چالش کشیدن دولت برای “شکستن هر تعداد مردم که می خواهید”، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شده است.

در هر صورت، ثبات سیاسی و اقتصادی احتمالاً مبهم باقی خواهد ماند. حاشیه نشینی جناب خان باعث نمی شود محبوبیت او کم شود. آقای شریف و در این مورد، ژنرال‌ها هر کسی را که بعداً برای رهبری کشور انتخاب می‌کنند، باید با تعداد زیادی از ناراضیان مبارزه کنند. PTI حامیان و همینطور ژنرال ها که مداخله بی امان سیاسی شان به لطف آقای خان، اکنون آنها را به هدف اصلی خشم موجه پاکستانی ها تبدیل کرده است. زاهد حسین، یک مفسر سیاسی، می گوید: «ارتش نمی تواند به خودش کمک کند. اصرار آن برای مداخله غیر قابل مقاومت است. و با این حال هرگز بیشتر از این به نظر خودشکسته نبوده است. ■