ساخت برخی از فطعات دقت بلایی را طلب میکند. برای کنترل کیفیت باید ابزار و تجهیزات حساس اندازه گیری استفاده کرد لذا گاهی اوقات کمترین تلرانس موجب خارج شدن از حالت استاندارد می‌شود . از این ابزار و تجهیزات حساس اندازه گیری می توان به میکرومتر اشاره کرد
ریزسنج یا میکرومتر ، ابزاری برای اندازه‌گیری داخلی، خارجی، ارتفاع، ضخامت ورق‌ها، قطر سیم‌ها و میله‌ها، شیارها، قطر پیچ‌ها و مهره‌ها، چرخ دنده‌ها، قطر تیغه فرزها، مته‌ها و… با دقت بالا است. میکرومترها از دید سیستم اندازه‌گیری مانند کولیس دو گونه‌اند که آنها را میکرومترهای اینچی و میکرومترهای میلیمتری می‌نامند.
تاریخچه
ویلیام در سال 1612 ستاره شناس انگلیسی، ریاضیدان و سازنده ابزار علمی از میدلتون یک روستا در بریتانیا، لیدز متولد شد که میکرومتر و منظره تلسکوپی را اختراع کرد.
ویلیام گاسکوئین جزو یکی از گروه های منجم در شمال انگلستان بود که نجوم یوهانس کپلر را که شامل جرم یا هوروکس و ویلیام کربتری بود دنبال کرد.
وی در اواخر دهه 1630 در حال کار بر روی یک تنظیم نقطه نوری کپلریان به دنبال چیدمان بود.
محدود اندازه گیری
نکته قابل توجه درباره میکرومتر ها محدوده اندازه گیری آنهاست. محدوده هایی با بازه 25 میلیمتری که از صفر شروع می‌شوند و تا اندازه‌های بسیار بیشتر همچون 500 میلیمتر در دسترس هستند. برای مثال برای اندازه گیری قطر لوله ای که 20 میلیمتر است باید از میکرومتری با بازه اندازه گیری 0-25 میلیمتر استفاده کرد. شاید در ذهنتان این سوال به وجود بیاید که دلیل این محدودیت چیست؟ فرض کنید که توسط یک میکرومتر پس از اندازه گیری ورقی با ضخامت 0.8 میلیمتر می‌خواهید یک لوله با قطر 200 میلیمتر را اندازه گیری کنید.
در اینصورت باید پس از اندازه گیری ضخامت ورق، آنقدر ورنیه را را بچرخانید تا فک‌های میکرومتر بیش از 200 میلیمتر باز شوند. این فرآیند نه تنها زمان زیادی از شما می‌گیرد و شما را خسته میکند، به مرور زمان باعث بالا رفتن استهلاک و آسیب دیدگی آنها می‌شود. این یکی از دلایلی است که میکرومتر ها را با بازه‌های اندازه گیری محدود می‌سازند.
روش کار با این ابزار
خواندن میکرومتر: اگر به خط‌کش میکرومتر توجه شود، دیده می‌شود که دارای یک خط افقی است. یک‌سری تقسیم‌بندی بالای خط افق است و یک‌سری زیر خط افق است. تقسیم‌بندی‌ای که بالای خط افق است فاصلهٔ بین آنها یک میلیمتر است، و تقسیم‌بندی‌ای که زیر خط افق است فاصلهٔ بین آنها نیم میلیمتر می‌باشد. استوانه‌ای مدرج وجود دارد که روی خط‌کش اصلی ما حرکت میکند، معمولاً میکرومترها با دقت ۰/۰۱ میلیمتری ساخته می‌شوند. اگر دقت کنیم، می‌بینیم که روی ورنیه از صفر تا ۵۰ قسمت مساوی تقسیم‌بندی شده‌است.
قابلیت تفکیک
میکرومترهای میلیمتری معمولاً با قابلیت تفکیک ۰٫۰۱ میلیمتر، ۰٫۰۰۵ میلیمتر و ۰٫۰۰۱ میلی تر ساخته می‌شوند و گستره اندازه‌گیری میکرومترهای میلیمتری معمولاً تا ۵۰۰ mm می‌باشند و در سری‌های (۲۵–۰، ۵۰–۲۵، …، ۵۰۰–۴۷۵ میلیمتر) ساخته می‌شوند. البته که خارج از این اندازه‌ها نیز با توجه به نیاز ساخته می‌شوند. مثلاً اندازهٔ طول خط‌کش میکرومتر به‌صورت ۲۵ میلیمتر، ۲۵ میلیمتر است. این به آن معنی است که این نوع میکرومتر از مقدار صفر تا ۲۵ میلیمتر را اندازه می‌گیرد.
